Advocatuur | Cotembo

De naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) door advocaten staat aan de vooravond van ingrijpende veranderingen. Met de komst van de zesde anti-witwas verordering (AMLR), -richtlijn (AMLD6) en het Onafhankelijk Toezicht Advocatuur (OTA) wordt de poortwachtersrol van de advocaat explicieter, formeler en risicovoller.

AMLR: harmonisatie per 10 juli 2027
De Anti-Money Laundering Regulation (AMLR) is de eerste Europese witwasverordening die rechtstreeks van kracht wordt in alle EU-lidstaten. Geen nationale interpretatie meer, iedereen volgt straks dezelfde regels. Dat moet zorgen voor een gelijke aanpak van witwas- en terrorismefinancieringsrisico’s in heel Europa.

Meer meldingsplichtige partijen
De lijst met organisaties die verdachte transacties moeten melden, wordt flink uitgebreid. Denk aan:

aanbieders van cryptodiensten
professionele voetbalclubs
handelaren in kunst, antiek en andere waardevolle goederen

Deze sectoren worden als kwetsbaar gezien voor witwaspraktijken. Door ze meldingsplichtig te maken, moet er eerder aan de bel getrokken worden.

Duidelijker wie de UBO is
De AMLR maakt de definitie van een uiteindelijk belanghebbende (UBO) in heel Europa gelijk. Nieuw is dat de drempel op precies 25% komt te liggen in plaats van “meer dan 25%”. Zowel eigendom als zeggenschap tellen mee.

Politiek prominente personen (PEP’s): heldere lijsten
Elke lidstaat moet een lijst opstellen van functies die een PEP-status krijgen. Denk aan ministers, rechters of ambassadeurs. De Europese Commissie krijgt het laatste woord over deze lijsten en mag aanvullende categorieën vaststellen.

Extra maatregelen voor risicolanden
De AMLR maakt het mogelijk om specifieke landen met een hoog risico op witwassen strenger te behandelen. Als de EU nog geen maatregelen heeft genomen tegen zo’n land, mag een lidstaat zelf aanvullende verplichtingen opleggen aan bedrijven binnen haar grenzen.

Advocaten, notarissen en andere instellingen kunnen dus per land geconfronteerd worden met extra regels bij internationale cliënten.

Contant geld? Maximaal €10.000
Er komt een Europese bovengrens voor contante betalingen: €10.000. Lidstaten mogen hier strenger in zijn. In Nederland is een voorstel aangenomen om deze grens zelfs naar €3.000 te verlagen. Dit is bedoeld om grote, ontraceerbare betalingen moeilijker te maken.

Nieuwe CDD- en EDD-verplichtingen

De AMLR bevat ook nieuwe regels voor cliëntenonderzoek (CDD) en verscherpt cliëntenonderzoek (EDD). Denk aan:

hoe vaak je klantgegevens moet actualiseren (jaarlijks bij hoog risico, max. 5 jaar bij laag risico);
extra maatregelen voor o.a. cryptodienstverleners, banken en financiële instellingen.

AMLD6 en de Wwft: Europese aanscherping van witwasregels
De Zesde anti-witwasrichtlijn (AMLD6) markeert een belangrijke stap in de harmonisatie van Europese wetgeving tegen witwassen. Op 31 mei 2024 is Richtlijn (EU) 2024/1640 vastgesteld. In tegenstelling tot een verordening vereist deze richtlijn nationale omzetting en richt zij zich op de strafbaarstelling van witwassen en gerelateerde delicten. De gevolgen voor Wwft-plichtige beroepsgroepen zijn aanzienlijk, ook voor de advocatuur.

1. Strafbaarstelling van zelfwitwassen
AMLD6 verplicht lidstaten om ook zelfwitwassen strafbaar te stellen. Voorheen viel het witwassen van eigen criminele opbrengsten in sommige landen buiten het strafbare kader. Onder de nieuwe richtlijn moeten advocaten dit risico expliciet meewegen in cliëntenonderzoek.

Artikel 3, lid 5:
"De lidstaten nemen de nodige maatregelen om ervoor te zorgen dat het gedrag [...] ook strafbaar is wanneer de dader van het strafbare feit dat de criminele activiteit heeft gevormd, ook degene is die het witwassen verricht."

2. Verhoogde strafmaat: minimaal vier jaar
De richtlijn bepaalt dat op witwassen een maximale gevangenisstraf van ten minste vier jaar moet staan. Dit onderstreept de ernst van witwasdelicten en vergroot het strafrechtelijk risico voor cliënten en hun adviseurs.
Artikel 5, lid 1:
"De lidstaten nemen de nodige maatregelen om ervoor te zorgen dat op het witwassen [...] een maximale gevangenisstraf van ten minste vier jaar kan worden gesteld."

3. Uitgebreide lijst van voorafgaande strafbare feiten
In bijlage I van AMLD6 is een lijst opgenomen van 22 strafbare feiten die als bron voor witwassen kunnen dienen, zoals belastingfraude, mensenhandel, milieudelicten en cybercriminaliteit. Deze uitbreiding vereist meer alertheid bij risicoclassificatie van cliënten.
Bijlage I van AMLD6

4. Strafrechtelijke aansprakelijkheid van rechtspersonen
Niet alleen natuurlijke personen, maar ook rechtspersonen kunnen aansprakelijk worden gesteld voor witwaspraktijken. Voor advocatenkantoren geldt dat dit gevolgen kan hebben voor structuur, compliance en governance.
Artikel 7:
"De lidstaten nemen de nodige maatregelen om ervoor te zorgen dat rechtspersonen aansprakelijk kunnen worden gesteld [...] wanneer iemand die een leidende positie binnen die rechtspersoon bekleedt, een witwasdelict pleegt."

5. Verzwarende omstandigheden bij misbruik van functie of criminele samenwerking
AMLD6 introduceert verzwarende omstandigheden wanneer witwassen plaatsvindt binnen een criminele organisatie of met misbruik van een beroepsmatige positie. Advocaten die zakelijke structuren begeleiden moeten extra alert zijn op dit risico.
Artikel 6, lid 2 en 3.

Bron: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:32024L1640

Wwft en de advocatuur